КҮН АВТОПОРТРЕТИН ТАРТЫП БҮТӨ ЭЛЕК

Кеч кирип  келатты.  Бороондун  ышкырыгы  караңгы  кирген  сайын сүрдүү угула баштады. Бейитке жакындаганда экөөнү жалгыз атчан адам кууп жетти.

– Кимсиңер? – деди аттуу адам.

– Ата, менмин!

Эмил атасынын үнүнөн тааныды.

– Эмилсиңби, кел, учкаш кокуй! – деди аттуу адам.

Эмил атасына учкашкан бойдон кетти.

Раман жалгыз калды.

Ал эрдин кесе тиштеп ыйлабоого аракеттенди. Баягы жолдогу кубанычтары бороонго учту...

«Кантип эле  ушундай  болсун?  Мага  кайрылып  келишет»  –  Раман көңүлүнүн эң тереңинде ушинтип ойлоду.

Раман бул оюна ишенгиси келди.

«Кантип эле ушундай болсун? Алар мага кайрылып келишет»...

Кайра бул оюна ишенген жок.

Өжөрдүк менен жүгүрүп жөнөдү.

«Мен аларга жетишим керек» – деп ойлоду Раман.

«Сөзсүз алардан озуп кетем». Алардан ушинтип өч алууну ойлоду.

Чын эле Эмилдин атасы бир маалдан кийин кайрылып келди.

– Раман, кагылайын, мен сени байкабапмын. Кел, учкаш сен да, – деди Эмилдин атасы.

Раман  эрдин  кесе  тиштеп  унчуккан  жок. Кайра ого  бетер  жүгүрүп жөнөдү. Эмилдин атасы кууп жетип дагы алдын тосту.

– Кел, кагылайын. Бейиттен өткөрүп коёюн, коркосуң. Мен куруюн, байкабапмын сени...

Раман  эми  өзүн  токтото  албады. Ыйлап жиберди. Дагы  чуркап жөнөдү...

Айылдагы адамдар Рамандын абдан сезгич, кыялы учкул экендигин, ал турсун ага бир нерсе сатып бере коюу же опсуз эркелетүү да кээде оор тиеринен өйдө билишет. Раманга өтө кылдат мамиле кылышат.

Алар балдарына дайыма: «Раман менен урушуп, көңүлүн оорутпагыла» – дешет. Мүнөзү оор баланы астыртан көзөмөлдөшөт.

Раман да муну билет.

Раман  ушуну  эстеп,  дагы  аябай  кусаланды. Ал  эрксизден  кардын алдындагы томпойгон мүрзөлөргө карады. Бир убакта капысынан артындагы бирөө унчукту:

– Эй, кел учкаш!

Раман чочуп кетти. Бул кишинин үнүнөн эле тааныды. Бул айылдагы жинди адам. Аты да жок. Атын эч ким билбейт. Ошондуктан айылдагылар «Адам-жинди» дешет.

«Мунун атын бир гана согуш билсе керек. Ал да эчак өлгөн...» – деп ойлоду Раман өзүнчө.

Согуштан  ушинтип  акылынан  ажырап  келиптир. Мындан башка айылдагылар бул адам жөнүндө эч нерсе айтышпайт. Беш-алты күндөн бери жоголуп калды эле. Кээде көпкө дейре айылдан дарексиз жоголот, кайра ушинтип келет. Кайда барбасын, ушинтип кайра келет. Асылзатын унутуп калгансып кайра келет.

Кара шырымалынын жакасы кагадак кир. Чачы өскөн. Кулагынан күн көрүнөт. Арык...

– Учкашпайм, – деди Раман.

– Ха-ха-ха!!!

Бул адамдын күлкүсү Рамандын жүрөгүнө ийнедей сайылды. Бир башкача жомоктордогу мүйүздүү шайтандын күлкүсү. Бул жинди адамдын кейиштүү күлкүсү... Кээде көкүрөктүн түпкүрүнөн чыккан кубаттуу күлкүгө окшойт. Деги кызык күлкү.

АВТОР: (Таанышып коюңуздар! Бул менин повестимдин «улуу» актеру. Ал  Тоголок  театрдын  сахнасынан  түбөлүккө  түшкөн  улуу  трагедияда ойногон. Азыр ишсиз жүрөт).

Раман башканы ойлоп баратты.

Ал дайыма башканы ойлойт.

– Эй, атың ким эле? Сен жакшы баласың... менин да сендей жакшы уулум болсо...

Адам-жиндинин көрүнгөн балага дайыма айта турган сөзү ушул.

Раман ушуну эстеди.

Адам-жинди жаш балдарды жакшы көрөт. Бирок алар муну көргөндө эле  бакырып  жаа  бою  качышат. 

Раман  ушул  жөнүндө  ойлогондо  бул адамга ырайымы келди. Ал дайыма тоо, таш, асманга каранып бир нерсени издегенсип жүрөт...

«Балким, туулган жерин издеп жүргөндүр»...

Раман бул адамдын оор турмушун ойлоп өзүнчө убайым жеди. Ушул кезде асмандан реактивдүү самолёттун ышкырган үнү угулду. Ал жерде мүйүздүү шайтандын күлкүсү дагы чыкты... – Ха-ха-ха!!!

Раман  мындай  күлкүнү  өмүрүндө  уккан  эмес. Адам-жинди  жайдак эшегинен ооп түштү да, жол менен жүгүрүп жөнөдү.