КҮН АВТОПОРТРЕТИН ТАРТЫП БҮТӨ ЭЛЕК

«Мен мас...» – деп ойлоду Раман. Жүгүргүсү келди...

Жер түгөнгөнчө жүгүрүп бара бергиси келди... Кулачын кенен жайып, туйлай түштү да, кичинекей кезиндегисиндей коделекти туурап, мурдун көтөрүп ойку-кайкы чуркап жөнөдү. Саманкананы көздөй чамынып жааган карды аралай чуркап баратты.

«Кудум эле жомоктогудай» – деп ойлоду Раман.

«Учуп баратам»...

Ага карама-каршы саманга тоюп, күшүлдөп-бышылдап жалгыз уй келатты. Муну да байкаган жок.

Раман уйдун жумшак, жылуу булоолонгон капталына бетинин урунганын гана туйду. Жыгылып түштү.

Уй жыгылган Раманга жайбаракат кылчайып карап койду.

– Сасык мурун, – деди Раман.

– Ким?

Раман кыткылыктаган кыздын күлкүсүн укту. Жалт бурулуп, Лайлини көрдү. Ал кыткылыктап күлүп жатты. Рамандын жүрөгү апкаарып лакылдап сокту.

– Кел, карга тилибизди тособуз?

Лайли карга тилин тосту.

– Раман, сен да ушинтсең?

– Тилим үшүйт.

– Ушинтсең эми?..

Раман да карга тилин тосту.

– Ширин бекен? – деди Лайли.

– И-ий... – Раман башын чайкады.

– Кимдин муруну сасык?

– Уйдун, – деди Раман.

Лайли кыткылыктады...

– Сенин уюң саманга кирип алыптыр. Мен айдап койдум. Уй менен сүзүштүң ээ?

Лайли дагы кыткылыктады.

– Тилиң үшүдүбү?

– Сен айт, анан мен айтам...

– И-ий... – Раман башын чайкады.

– Менин эрдим үшүдү.

– Кар өөп атпайбы сени.

– Эмне-е?

Раман күлүп жиберди.

– Сени деле өөп атпайбы.

– Андай эмес. Кар мени менен сүйлөшүп атат.

– Андай эмес. Кар сага ашык болуп калыптыр.

– Сага.

– Сага.

– Сага, сага, сага...

– Сен сулуусуң да... сага... – деди Раман.

– Шен шулушуңда... сага... Лайли кыткылыктап күлдү.

– Болуптур. Кар эмне деди?

– «Шен шулушуң» – деди.

Лайли дагы кыткылыктады.

– Мурунум үшүп кетти.

– Кимдики?

– Уйдуку, – деди Раман.

Экөө жарыша күлүштү. Көпкө дейре сүйлөшүшкөн жок. Тилдерин карга тосуп тура беришти.

– Сен сүйлөбөйт экенсиң эмне, мен кетем, – деди Лайли акырында.

– Мен кетпейм.

– Мен да кетпейм, – деди Лайли.

– Кар эмне деп шыбырап атат, билесиңби?

– Билбейм. Колум үшүдү, Раман!

Лайли Рамандын шырымалынын көкүрөк топчуларын чечти да, койнуна эки колун салды. Экөөнүн кошулган ысык дендеринен, ортолоруна жааган кар жерге түшпөй эрип жатты. Раман шыңга казыктай былк этпейт. Жүрөгүнүн үстүндө жаткан кичинекей муздак колдор адеп итиркейин келтирди эле, жылынганда билинбей кетти. Былк этүүдөн коркуп тура берди. Денесин майда калтырак басты.

– Үшүдүңбү, калтырайсың го? – деди Лайли.

– А сенин колуңчу? Өзүнүкүн билбейт дагы...

– Ии-и таза калпычы! – Лайли колун сууруп алды.

– Жүр саманга жатабыз?

– Жатабыз?

Лайли Рамандын сөзүн уккан жок. Чуркап жөнөдү.

– Кыйын болсоң мага жетип ал!

Олчойгон кыркынчы өтүккө бытыйган кара саптуу ботинка караандатпады. Караан-караан жыйылган саманга айландыра урулган сокмо дубалдын бурчунан аттуу адам Лайлиге оро-пара чыга түштү.

– Кимсиңер? – деди аттуу адам.

– А-а, сен Лайлисиңби? Тиги кайра артына качкан ким, ботом?

– Билбейм.

– Караңгыда эмне кылып жүрөсүң?

– Саманга келдим.

– Козулуу кой көрдүңбү?

– Уй көрдүм.

Лайли бырс күлдү.

– Кайда түнөштү болду экен? Деги ит-куштан сак болгой эле. – Атчан киши кобурап бастырып кетти.

Раман алыстап барып токтоду. Үйгө кеткиси келди. «Лайли кетип калды го...» Ошентсе да үн салды:

– Мен кеттим! Сенчи?

Бир тынымдан кийин Лайлинин:

 – Мен кет-ти-им! Шенчи-и? – деп өзүн туураган үнү угулду.

Раман таң калды. «Кар угузбай жатат»...

– Корко-ок! – деди Лайли кайрадан.

Раман үйүнө келатты. Денеси эмнегедир ысып чыкты.

«Ысык кар» – деп ойлоду өзүнчө. Дүнүйө таң каларлык жымжырт. Биринчи кар жаап жатты.