ЗАЙЫРБЕКТИН ЖАН-ДҮЙНӨСҮНДӨГҮ КАРАМА-КАРШЫЛЫК

дүйнөнүн – жогорку сыйкырдуу күчүнө жөлөнүп-таяна баштаганы ачык байкалат:

...Карттанды эми жүрөктө жараттарым.

Кайрылбасын кайрадан канаттарым.

Сапар алдым өзүңдү издөө үчүн,

Сакта мени, сактагын Жаратканым!

Күч бергиниң шайтанга алдырбаган,

Күч бергиниң азапка кайгырбаган.

Мен өзүңө барганда, оо, Жараткан,

Абийир менен барайын айрылбаган.

Эрдик бергин душмандан жалтанбаган,

Оомат бергин чачырып, таркалбаган.

Касиет бер ырыма, касиет бер,

Кунум менин улуу сөз, картайбаган.

Ажыматов кунуна тете улуу сөздү каяктан издейт десек, ал улуттун уңгулуу касиеттерин көркөм чагылдырууга, аларды таанууга жана башкаларга таанытууга умтула баштаптыр. “Улутпуз, биз”, “Аман болчу, Кыргызстан”, “Менин бабам”, “Кыргыз болгум келет” ырларында азыркы опурталдуу доордо өзүн да, өлкөсүн сактап калуучу жападан-жалгыз айла-амал улуттук баалуулуктарды сактап калуу экендигин, эл катары менталдык нарк-нускага кайрылуу, аларды азыркы доорго карата модернизациялоо идеялары бар. Эгер кечээ доору менен “кырчылдашкан каршылыкта” – дисгармонияда турган Зайырбек:

Кадыр, каада бул күндө кайда калган,

Кайран кыргыз өз баркын жайлап алган.

Манас биздин бабабыз деген уят,

Майдаланган калк үчүн майдаланган – десе,

андан кийинчерээк, андай сары санаалардан арылып:

Мен - кыргызмын, сатылбаган, сатпаган!

Мен - кыргызмын, баба наркын сактаган!

Ата Журтка жасасам деп бир эмгек

Ар күн сайын "Чоң казатка" аттанам.

Мен - кыргызмын, жөнөкөймүн, улуумун!

Мертинтпеген эчен азап, улуумун.

Кылымдарга улап кетер дагы да

Кыргызмын мен, эр Манаска муунмун! –

деген саптарында сыртынан караганда карандай чакырык,  эмоциялык патетика орун алгандай сезилгени менен калемгердин турукташкан руханий деми бар. Ал эмес жаңы кайрат менен башкаларды намыска үндөгөн жалындуу пафос байкалат:

Көтөр башты улутташым, кандашым

Көкүрөктө улуу намыс кайнасын

Ар бир кыргыз аманаты Манастын

Хан тукуму кулга айланып калбасын.

Бүжүрөбөй көтөр башты жаркылдап

Нур чайысын жан дилиңе алтын жаап

Сен падыша, падышасың эй, кыргыз

А тоолоруң теңир берген алтын так.